daisy_medium

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | 29.07.2010

«Μια ζωή σε φωτογραφίες» -λεύκωμα για τα γενέθλια του Μίκη Θεοδωράκη

Σήμερα ο Μίκης Θεοδωράκης έχει γενέθλια: κλείνει τα 85 του χρόνια. Στη Γερμανία εκδόθηκε ήδη το πρώτο λεύκωμα προς τιμήν του με τίτλο «Μίκης Θεοδωράκης – Μια ζωή σε φωτογραφίες».

Το φωτογραφικό λεύκωμα για τον Μίκη είναι μια έκπληξη, διότι περιλαμβάνει πολλές ανέκδοτες φωτογραφίες. Ποιος γνωρίζει για παράδειγμα τη φωτογραφία από ένα πολιτικό συμπόσιο στο σπίτι του Θεοδωράκη στο Βραχάτι το 1976, στο οποίο συμμετείχαν οι αρχηγοί του ΠΑΣΟΚ Ανδρέας Παπανδρέου, της Ένωσης Κέντρου Γεώργιος Μαύρος, των Γάλλων σοσιαλιστών Φρανσουά Μιτεράν και του ΚΚΕ Χαρίλαος Φλωράκης; Ή ακόμη φωτογραφία από το Δεκέμβρη του '44 που απεικονίζει τον 19χρονο τότε Μίκη να κρατά κόκκινη σημαία σε συγκέντρωση στην Αθήνα;

Αλλά δεν είναι μόνο οι περίπου 400 φωτογραφίες που στην πλειοψηφία τους δημοσιεύονται για πρώτη φορά. Αυτό ισχύει και για τα κείμενα. Όχι μόνο του Γάλλου πολιτικού Ζαγκ Λανγκ, του Γερμανού συγγραφέα Μάρτιν Βάλζερ ή του Βρετανού ομοτέχνου του του Λουί Ντε Μπερνιέρ.

Ο Γιόζεφ Μπόις για τον Θεοδωράκη: «Δείγμα κοινωνικού γλυπτού»

Ο Θεοδωράκης στην εξορίαΑπό τα πιο «παράδοξα» θα λέγαμε, είναι μια συνομιλία του Θεοδωράκη με τον γνωστό Γερμανό καλλιτέχνη Γιόζεφ Μπόις το 1974 στο Παρίσι, όπου ο Μπόις αποκαλεί τον Μίκη «δείγμα κοινωνικού γλυπτού». Όπως επίσης αγνοούσαμε την εκτίμηση του συνθέτη για τον άλλοτε Γερμανό καγκελάριο Βίλι Μπραντ, που εκφράζεται με τη δήλωση: «αν υπήρχε κάποιος άγιος ανάμεσα στους πολιτικούς, τότε αυτός θα έπρεπε να ήταν ο Μπραντ». Φωτογραφίες και κείμενα – αυτά τα δύο μαζί είναι το χαρακτηριστικό στίγμα αυτού του λευκώματος.

Ο επιμελητής του λευκώματος Αστέρης Κούτουλας υπογραμμίζει ότι: «ήθελα να υπάρχει μια αλληλεπίδραση. Όχι, όπως στα άλλα λευκώματα που βλέπεις τις φωτογραφίες και μετά πρέπει να αλλάξεις σελίδα για να διαβάσεις το κείμενο. Εδώ βλέπεις τη φωτογραφία και στο ίδιο δισέλιδο υπάρχει και ένα κείμενο του Μίκη επικεντρωμένο στο εκάστοτε θέμα. Έτσι διαβάζοντας το κείμενο βλέπεις τη φωτογραφία με άλλο μάτι.»

Ο Θεοδωράκης στη σειρά των Μεγάλων Συνθετών της Κλασικής Μουσικής

2002: Ο Θεοδωράκης ενώ διαβάζει νότες του Μπετόβεν στο αρχείο στη ΒόννηΤο λεύκωμα εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Schott στη σειρά «Μεγάλοι Συνθέτες της Κλασικής Μουσικής». Και αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο. Ένας κατάλογος που δημοσιεύεται στο λεύκωμα με περίπου 500 αναφορές σε δίσκους και CD του Θεοδωράκη, αποδεικνύει ότι τα 2/3 του έργου του είναι συμφωνικά έργα και όπερες. Αυτό το στοιχείο θα πρέπει να έχει κανείς υπ' όψιν του για να κατανοήσει γιατί και ο Μίκης βλέπει στην κλασική μουσική τις μουσικές του ρίζες και κυρίως στους συνθέτες του γερμανόφωνου χώρου: Μπραμς, Σούμπερτ, Μάλερ, Βάγκνερ, Μπετόβεν. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που είχε πει ο Θεοδωράκης για την πρώτη του επαφή με την μουσική του Μπετόβεν: «Το 1942 σε έναν κινηματογράφο στην Τρίπολη, τότε είχαμε γερμανική κατοχή, σε ένα γερμανικό έργο άκουσα για πρώτη φορά το φινάλε της Ενάτης Συμφωνίας του Μπετόβεν... Πρώτη φορά άκουγα συμφωνική ορχήστρα.»

Μόλις το 1960 άρχισε να συνθέτει κομμάτια έντεχνου λαϊκού τραγουδιού. Ως τότε αλλά και από το 1980 και μετά ο Μίκης γράφει κυρίως συμφωνίες και όπερες. Έτσι μόνον μπορεί να αντιληφθεί κανείς γιατί ο Θεοδωράκης αισθάνεται τη Γερμανία σαν δεύτερη του πατρίδα του. Ο Αστέρης Κούτουλας τονίζει πως «πολλές φορές ο Μίκης είπε ότι θα έπρεπε να είχε γεννηθεί Γερμανός συνθέτης. Πιστεύω ότι κάποιος με το ταλέντο του Μίκη Θεοδωράκη, εδώ στη Γερμανία θα έκανε μια εντελώς διαφορετική καριέρα ως συνθέτης.»

Θα ήταν δηλαδή ένας συνθέτης κλασικής μουσικής. Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίο ότι σε ορισμένες του συναυλίες ο Μίκης μόνος του στη σκηνή τραγουδούσε στο τέλος τη «Φλαμουριά» του Σούμπερτ.

Χρόνια Πολλά, Μίκη!

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο
Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου

daisy_medium

Search